موسیقی قرون وسطی 2

موسیقی قرون وسطی را از یک منظر می توان به موسیقی مذهبی و غیر مذهبی تقسیم کرد. در این دوران موسیقی مذهبی بدون همراهی ساز (آکاپلا) اجرا می شد. تنها سازی که به کلیساها راه پیدا کرد، ارگ کلیسا بود.  

موسیقی غیرمذهبی در قرون وسطی:

بسیاری از آوازهای غیر مذهبی این دوره مضمونی عاشقانه داشتند اما آوازهایی درباره جنگ های صلیبی، ترانه های رقص و آوازهای گروهی متعدد نیز وجود داشته است.

در جنوب فرانسه تروبادورها و در شمال تروورها پرچم داران موسیقی غیرمذهبی بودند. مطربان دوره گرد نیز اغلب سرودهای دیگران را می خواندند و با چنگ ها، فیدل ها و لوت هایشان نغمه های رقص می نواختند.     

سازهای قرون وسطی:

سازهای زهی: چنگ، انواع فیدل (نیای ویولن امروزی)، لوت، پسال تریون (ساز زهی زخمه ای)، ویل(مهمترین ساز زهی آرشه ای این دوره)، پسالتری

سازهای بادی: فلوت ها، ریکوردرها، سرناها،  نی انبان، ترمپت ها و هورن ها

طبل هایی به اندازه های گوناگون و همچنین ارگ کلیسا و دو نوع ارگ کوچک قابل حمل وجود داشت که موسیقی غیر مذهبی با آن اجرا می شد.

·        هرگاه سخن از موسیقی قرون وسطی است، بحث در مورد سرودهای گرگوریایی و مدهای کلیسایی نیز مطرح می شود که در این بخش در مورد آنها توضیحاتی داده خواهد شد.

سرودهای گرگوریایی:

این سرودها مجموعه ملودی هایی بودند که متون مقدس لاتین با آنها و آکاپلا خوانده می شد. این سرودها بافتی منوفونیک داشتند، بیانگر کیفیتی آرام و قدسی بودند، ریتم آنها انعطاف پذیر بود، از وزن پیروی نمی کردند و حس ضرب در آنها ضعیف بود. جریان آزاد ریتم به این سرودها کیفیتی مواج و کم و بیش بداهه سرایانه می بخشید. سرودهای گرگوریایی به نام پاپ گرگوری اول (ملقب به گرگوری کبیر) چنین نام گذاری شده اند.

مدهای کلیسایی:

مدهای کلیسایی از هفت صدای متفاوت و یک صدای هشتم (که تکرار صدای اول در یک اکتاو بالاتر است) تشکیل می شود اما الگوی پرده ها و نیم پرده ها در آن ها متفاوت است. مدهای کلیسایی گام های اساسی موسیقی غرب در قرون وسطی و رنسانس بوده اند (موسیقی مذهبی و غیر مذهبی).

 

منابع:

کتاب موسیقی هنر شنیدن

کتاب درک ودریافت موسیقی

موسیقی قرون وسطی 1

فاصله ی زمانی قرن پنجم میلادی تا حدود قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی در اروپا را (سده های میانه) می نامند. بین مورّخان در تعیین زمان آغاز عهد قرون وسطی به لحاظ تقویمی اختلاف است اما اغلب مورّخان،سال 476 میلادی و ویرانی شهر روم باستان به دست بربرها و اقوام ژرمن ساکن اروپای مرکزی را پایان عصر باستان و آغاز قرون وسطی فرض می کنند.
در خصوص تعیین تاریخ پایان قرون وسطی نیز اختلاف های بسیاری وجود دارد اما غالباً مورّخان قرن پانزدهم و یا دهه های آخر قرن چهاردهم میلادی را زمان پایان سده های میانه می دانند. بسیاری از مورّخان سال فتح قسطنطنیه توسط سلطان محمد فاتح یعنی 1453میلادی را پایان قرون وسطی می دانند.

موسیقی غالب در قرون وسطی که با فرو پاشی امپراطوری روم آغاز شد مذهبی بود.
قرون وسطی به عصر تاریکی و آشوب و جنگ معروف است . دوران تفتیش عقاید و انگیزاسیون دورانی که سه طبقه ی اصلی اشراف دهقانان و روحانیون به طرز بارزی از یکدیگر متمایز بودند موسیقیدانان در خدمت کلیسا بودند و زنان از آواز خواندن در کلیسا محروم بودند و به خاطر سلطه ی حاکمیت کلیسا برای سالهای متمادل موسیقی مذهبی تصنیف می شد.
علیرغم بکار گیری سازها برای همراهی موسیقی بخش مهم موسیقی قرون وسطی آوازی بود .یکی از دلایل این امر روی خوش نشان ندادن کلیسا به ساز بود.از حدود ۱۱۰۰میلادی به بعد سازهای زیادی مورد استفاده قرار گرفت که برجسته ترین آنها ارگ در آغاز بسیار زمخت و خشن بودوبه تدریج انعطاف پذیر شده و توانایی اجرای موسیقی ظریف پلی فونیک(موسیقی  چند صدایی ) را پیداکرد.

آهنگسازان بزرگ این دوره:

-گیوم دو ماشو (1377 ـ‌1300)، که به عنوان موسیقیدان و شاعر مشهور بوده است. در شهرستان شانپانی فرانسه به دنیا آمد. ماشو گرچه یک کشیش بود (به مطالعه‌ی الهیات پرداخته و رتبه‌های روحانی یافته بود) بیشتر زندگیش را در مقام صاحب منصب درباری خانواده‌ های سلطنتی گوناگون سپری کرد. 1323 به منشی‌گری جان، پادشاه بوهم، درآمد و او را در سفرها و لشکرکشی‌ها در سراسر اروپا همراهی کرد. پس از آن که شاه در نبردی درگذشت. ماشو به خدمت خاندان سلطنتی فرانسه درآمد. او واپسین سال‌هایش را بیشتر در رنس، که در آن عهده‌دار یک منصب مهم کلیسایی بود، گذارند.

ماشو به بسیاری از دربارها می‌رفت و رونوشت ‌هایی از آثار موسیقی‌اش را که به زیبایی تزیین شده بود به حامیان اشرافی تقدیم می‌کرد. این رونوشت‌ها سبب شده‌اند که او نخستین آهنگساز مهمی باشد که آثارش برجامانده است. افول کلیسا در سده‌ی چهاردهم در آثار ماشو بازتاب یافته است، آثاری که بیشتر آوازهایی عاشقانه برای یک یا دو خط آوازی با همراهی ساز هستند.

-پروتن (که در دهه ‌های پایانی سده‌ی دوازدهم و آغاز سده‌ی سیزدهم می‌زیسته است) نخستین آهنگسازِ شناخته‌ شده‌ای است که اثری برای بیش از دو خط آوازی به نگارش درآورده است.